Η Σημασία της Διδασκαλίας Δεξιοτήτων Καθημερινής Ζωής στα Άτομα με Αναπηρία: Από τη θεωρία στην πράξη – η αυτονομία ως θεμέλιο ένταξης

Η ανάπτυξη και υποστήριξη δεξιοτήτων καθημερινής ζωής αποτελεί έναν από τους βασικότερους άξονες παρέμβασης στα προγράμματα για άτομα με αναπηρία, ιδιαίτερα σε παιδιά και νέους με διαταραχές αυτιστικού φάσματος ή άλλες αναπτυξιακές δυσκολίες. Η απόκτηση αυτών των δεξιοτήτων δεν εξυπηρετεί μόνο την πρακτική λειτουργικότητα του ατόμου, αλλά ενισχύει την αυτοεκτίμηση, την κοινωνική συμμετοχή και την ποιότητα ζωής συνολικά.

🔍 Τι είναι οι δεξιότητες καθημερινής ζωής;

Ο όρος αναφέρεται σε ένα σύνολο πρακτικών ικανοτήτων που απαιτούνται για την αυτόνομη διαβίωση, όπως:

• η διαχείριση χρημάτων

• η κατανόηση κοινωνικών συναλλαγών (π.χ. αγορές)

• η χρήση εργαλείων επικοινωνίας (π.χ. σύμβολα, core boards)

• η επιλογή και λήψη αποφάσεων

• η τήρηση βασικών ρουτινών υγιεινής και σίτισης

📚 Επιστημονική Βάση

Οι παρεμβάσεις που βασίζονται σε λειτουργική προσέγγιση μάθησης (Functional Life Skills Training), σε συνδυασμό με στρατηγικές υποστηριζόμενης επικοινωνίας (AAC - Augmentative and Alternative Communication), έχουν ισχυρή τεκμηρίωση ως προς την αποτελεσματικότητά τους (Bambara et al., 2016· Ayres et al., 2022).

Η γενίκευση δεξιοτήτων σε φυσικά περιβάλλοντα, όπως το σούπερ μάρκετ ή η εξάσκηση με πραγματικά εργαλεία όπως η ταμειακή μηχανή, ενισχύει την ενδυνάμωση και την ανεξαρτησία. Επιπλέον, μέσα από δραστηριότητες παιχνιδιού ρόλων ενισχύονται οι εκτελεστικές λειτουργίες και η κοινωνική κατανόηση.

🛠️ Πρακτικές Εφαρμογές στο Puzzle ΚΔΑΠ ΑμεΑ

Στις δομές μας, τα παιδιά και οι νέοι:

• Μαθαίνουν να αναγνωρίζουν προϊόντα μέσω συμβόλων

• Συμμετέχουν σε οργανωμένες εξόδους σε πραγματικά περιβάλλοντα (π.χ. καταστήματα)

• Εξασκούνται στη χρήση χρημάτων μέσω εικονικών και ρεαλιστικών σεναρίων

• Χρησιμοποιούν εναλλακτικά μέσα επικοινωνίας για να εκφράσουν επιλογές και ανάγκες

• Διδάσκονται κοινωνικά σενάρια μέσα από σταδιακή μοντελοποίηση, οπτική υποστήριξη και ενίσχυση

🎯 Στόχος: Η Αυτονομία

Η διδασκαλία δεξιοτήτων καθημερινής ζωής δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά ουσιαστική προϋπόθεση για την ένταξη και τη συμμετοχή. Η αυτονομία, ακόμη και σε απλά καθημερινά πλαίσια, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αίσθηση ταυτότητας, ελέγχου και ισότητας.

Στο Puzzle, επενδύουμε στην καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων από νωρίς, μέσα από πολυτροπικές μεθόδους, συνεργατική προσέγγιση με τις οικογένειες και εξατομικευμένα προγράμματα μετρήσιμων στόχων.

📌 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα και τη φιλοσοφία του Puzzle ΚΔΑΠ ΑμεΑ, επικοινωνήστε μαζί μας ή επισκεφθείτε τον χώρο μας για μια ξενάγηση.

Αικατερίνη Κυριακίδη-Turnbull

Ειδική Παιδαγωγός | Εξειδίκευση στον Αυτισμό

BASW | MASEN | QTS | NPQSL | SENCo | Sensory Needs Practitioner | SOS Feeding Therapist